حدیث: امام علي عليه السلام فرمودند : إذا رَأيتَ عالِما فَکُن لَهُ خادِما ؛ هرگاه دانشمندى ديدى، به او خدمت کن. ( غررالحکم ح ۴۰۴۴ ) حدیث: امام علي (عليه السلام) فرمودند: النَّظرُ إلي العَالِم أحبُّ إلَي الله مِن اعتکافِ سَنَهٍ فِي البَيت الحَرام؛ نگاه کردن به عالم و دانشمند نزد خداوند، از يک سال اعتکاف در کعبه برتر است. ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: إنّ علِیّا کانَ عالِما والعلمُ یُتوارَثُ ، ولَن یَهْلِکَ عالِمٌ إلّا بَقِیَ مِن بَعدِهِ مَن یَعلَمُ عِلمَهُ أو ما شاءَ اللّهُ ؛(امام) على عليه السلام عالم بود، و علم ، ارث برده مىشود. هرگز عالمى نمى ميرد مگر آن که پس از او کسى مى ماند که علم او يا آنچه را خدا خواهد، بداند. ( الکافي : ۱ / ۲۲۱ / ۱ ) ) حدیث: امام جواد عليه السلام فرمودند: العلماء غرباء لکثرة الجهال؛ عالمان، به سبب زيادي جاهلان، غريب اند. ( مسند الامام الجواد، ص ۲۴۷ ) ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: اِذا کانَ یَومُ القيامَةِ بَعَثَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ العالِمَ وَ الْعابِدَ ، فَاِذا وَقَفا بَیْنَ یَدَىِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ قيلَ لِلْعابِدِ : اِنْطَلِقْ اِلَى الْجَنَّةِ وَ قيلَ لِلْعالِمِ : قِف تَشَفَّعْ لِلنّاسِ بِحُسْنِ تَأديبِکَ لَهُمْ؛ هر گاه روز قيامت گردد، خداى عزّوجلّ عالم و عابد را برانگيزاند . پس آنگاه که در پيشگاه خداوند ايستادند به عابد گفته مى شود : «به سوى بهشت حرکت کن» و به عالم گفته مىشود : « بايست و مردم را به خاطر آنکه نيکو ادبشان نمودى ، شفاعت کن ». ( علل الشرايع، ج ۲، ص ۳۹۴، ح ۱۱ ) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: العلماء مصابيح الارض، و خلفاء الانبياء، و ورتني و ورثه الانبياء. علما چراغهاي زمين اند و جانشينان پيامبران و وارثان من و پيامبران هستند. ( کنز العمال/ ۲۸۶۷۷٫) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: موت العالم ثلمه في الاسلام لا تسد ما اختلف الليل و النهار در گذشت عالم، رخنه اي است در اسلام که تا شب و روز در گردش است، هيچ چيز آن را جبران نمي کند. ( کنزالعمال/ ج ۲۸۷۶۰٫ )
13 مهر 1394, 15:28
آثار و تالیفات
متاسفانه از حکیمی که حدود یک ربع قرن مشغول تدریس و افاضه به شاگردان بوده و دانشوران زیادی، مباحث او را در حکمت و عرفان یادداشت کرده اند، آثار زیادی بر جای نمانده است.
در کتب تراجم و دانشنامه ها، تنها اثری که از او یاد کرده اند رساله ی حکومت در اصالت وجود و اصالت ماهیت است،[45] اما مدارک دیگر نشان می دهد آقا بزرگ، یادداشت ها و توضیحات و تعلیقاتی بر متون فلسفی و عرفانی که تدریس می کرده، نوشته است و نسخه ای از کتاب اشارات ابوعلی سینا را با تعلیقات واصلاحات و حواشی خود، به شاگرد کوشا و فاضلش مرحوم آیت الله مجتبی قزوینی اهدا کرده است.[46]
اضافه بر این، آقا بزرگ، امام جمعه ی خراسان و مرجع امور شرعی و فقهی و قضایی و اجتماعی مردم بود. یکی از معاصران دانشورش به نام فاضل بسطامی، فرزند نوروز علی در محضر او به نگارش و فتاوی میرزا عسکری مشغول بوده، ولی از فرجام این نوشته ها نیز اطلاعاتی به دست نیامد. خود بسطامی هم در کتاب فردوس التّواریخ اشاره ای به فرجام این نوشته ها ندارند.[47] نیز آقا بزرگ علاوه بر تدریس حکمت و عرفان، فقه و اصول را در عالی ترین سطح تدریس می کرده است. شاگردانش قطعاً از این درس ها تقریراتی داشته اند و خود نیز در این باره، رسالاتی تالیف کرده است. با نهایت تأسف، از این آثار هم نشانه ای به دست نیامد.