حدیث: امام علي عليه السلام فرمودند : إذا رَأيتَ عالِما فَکُن لَهُ خادِما ؛ هرگاه دانشمندى ديدى، به او خدمت کن. ( غررالحکم ح ۴۰۴۴ ) حدیث: امام علي (عليه السلام) فرمودند: النَّظرُ إلي العَالِم أحبُّ إلَي الله مِن اعتکافِ سَنَهٍ فِي البَيت الحَرام؛ نگاه کردن به عالم و دانشمند نزد خداوند، از يک سال اعتکاف در کعبه برتر است. ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: إنّ علِیّا کانَ عالِما والعلمُ یُتوارَثُ ، ولَن یَهْلِکَ عالِمٌ إلّا بَقِیَ مِن بَعدِهِ مَن یَعلَمُ عِلمَهُ أو ما شاءَ اللّهُ ؛(امام) على عليه السلام عالم بود، و علم ، ارث برده مىشود. هرگز عالمى نمى ميرد مگر آن که پس از او کسى مى ماند که علم او يا آنچه را خدا خواهد، بداند. ( الکافي : ۱ / ۲۲۱ / ۱ ) ) حدیث: امام جواد عليه السلام فرمودند: العلماء غرباء لکثرة الجهال؛ عالمان، به سبب زيادي جاهلان، غريب اند. ( مسند الامام الجواد، ص ۲۴۷ ) ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: اِذا کانَ یَومُ القيامَةِ بَعَثَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ العالِمَ وَ الْعابِدَ ، فَاِذا وَقَفا بَیْنَ یَدَىِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ قيلَ لِلْعابِدِ : اِنْطَلِقْ اِلَى الْجَنَّةِ وَ قيلَ لِلْعالِمِ : قِف تَشَفَّعْ لِلنّاسِ بِحُسْنِ تَأديبِکَ لَهُمْ؛ هر گاه روز قيامت گردد، خداى عزّوجلّ عالم و عابد را برانگيزاند . پس آنگاه که در پيشگاه خداوند ايستادند به عابد گفته مى شود : «به سوى بهشت حرکت کن» و به عالم گفته مىشود : « بايست و مردم را به خاطر آنکه نيکو ادبشان نمودى ، شفاعت کن ». ( علل الشرايع، ج ۲، ص ۳۹۴، ح ۱۱ ) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: العلماء مصابيح الارض، و خلفاء الانبياء، و ورتني و ورثه الانبياء. علما چراغهاي زمين اند و جانشينان پيامبران و وارثان من و پيامبران هستند. ( کنز العمال/ ۲۸۶۷۷٫) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: موت العالم ثلمه في الاسلام لا تسد ما اختلف الليل و النهار در گذشت عالم، رخنه اي است در اسلام که تا شب و روز در گردش است، هيچ چيز آن را جبران نمي کند. ( کنزالعمال/ ج ۲۸۷۶۰٫ )
13 مهر 1394, 15:28
یادگارهاى ماندگار
آیت الله کرباسى همگام با تلاش هاى آموزشى، تربیتى و تبلیغى به تألیف و تحقیق مشغول بود و آثارى در عرصه فقه، اصول و سایر معارف دینى به رشته تحریر درآورده که عبارتند از:
1. اشارات الاصول: این کتاب که از مشهورترین آثار آیت الله کرباسى است، از پژوهش هاى علمى وى حکایت دارد.([31])مدت سى سال طول کشید تا آن نامدار عرصه فقاهت این اثر را تألیف کند. با وجود محتوایى علمى و مندرجات فقهى و اصولى در سطحى عالى و یافته هاى دقیق در دانش اصول، این کتاب در نهایت فصاحت، بلاغت و سلاست نوشته شده است. اشارات الاصول در دو جلد تدوین گردیده که جلد اوّل آن حاوى مبادى، مباحث لغوى و الفاظ مى باشد و در جلد دوم دلایل عقلى و شرعى به طور مبسوط بررسى شده است. این کتاب در سال 1245 هـ .ق. در تهران به چاپ رسید.([32])
2. ارشاد المسترشدین فى معرفة من احکام الدین یا رساله عملیه: که به زبان فارسى نوشته شده است، این اثر را آیت الله کرباسى به اصرار علما و خصوصاً استادش میرزاى قمى نوشت که حاوى فتاواى اوست و شامل مقدمه، چهار مقصد و یک خاتمه است. شیخ آقا بزرگ تهرانى نُسخ خطّى از آن را در تهران و برخى شهرهاى عراق ملاحظه کرده و حاج میرزا ابوالمهدى کرباسى در کتاب «بدر التمام» از این اثر نام برده است. علامه سید محمدمهدى صدر نسخه اى خطّى و ارزشمند از این رساله را به خطّحسین شاهرودى، تحریر شده در سال 1244 هـ .ق. در کتابخانه اش نگاهدارى مى کرده است. در مدرسه سامرا نیز نسخه اى خطّى از آن بوده که متن آن به محضر مؤلّفش رسیده و او آن را تأیید و اصلاح کرده است.([33])
3. النخبة: آیت الله کرباسى رساله مفصل ارشاد المسترشدین را به صورت گزیده و مختصر درآورد و آن را «النخبه» نامید که تمامى عبادات به جز حج و جهاد را در بر مى گیرد. بر این اثر، شیخ مرتضى انصارى ـ به خطّ خودش ـ و آیت الله میرزاى شیرازى و عده اى دیگر از مشاهیر شیعه حواشى ارزنده اى نگاشته اند و از زمان تألیف، مورد توجه مراجع تقلید و مجتهدان بوده است.([34])این اثر در تهران و در چاپخانه میرزا زین العابدین در جمادى الاول 1253 با قطع وزیرى و در 144 صفحه به زیور طبع آراسته شده است.([35])
4. منهاج الهدایة الى احکام الشریعة و فروع الفقه شامل جمیع ابواب فقه به جز حدود، قصاص و دیات، که در دو جلد تألیف شده و مؤلف مدت 20 سال براى آن زحمت پژوهش و موشکافى هاى علمى را تحمل کرده است. آقا محمدمهدى کرباسى (فرزندش)، آیت الله محمدحسین کاشف الغطاء و محمدتقى هروى (از شاگردان آیت الله کرباسى) بر این اثر حواشى و شروحى نوشته اند. آقا سید حسن مجتهد بر مبحث شکوک آن نیز حاشیه زده است. تنکابنى مى گوید: این اثر فقهى مشتمل بر فروع و جامع بین سطح و استدلال مى باشد.([36]) شیخ جعفر (فرزند فاضلش) در خاتمه کتاب مزبور ـ طبع تهران ـ مطالبى تقریظ گونه نوشته است.([37]) این کتاب در میان شیعیان هندوستان مورد توجه قرار گرفت و بعد از رحلت آیت الله کرباسى در سال 1263 هـ .ق. به سرمایه جمعى از خیّرین چاپ شد.([38])
5. السؤال و الجواب فى الفقه و الاحکام: این اثر حاوى مجموع سؤال هایى است که از آیت الله کرباسى درباره احکام شرعى و مسایل فقهى پرسیده اند که در جواب آن ها فتواهاى آن فقیه فرزانه آمده است. این کتاب به نام اجوبة المسائل هم معروف مى باشد.([39])
6. شوارع الهدایة فى شرح الکفایة المقتصد، محقق سبزوارى که مرحوم شیخ جعفر کاشف الغطاء در نسخه اصلى که به خطّ مؤلف بود، تقریظى نوشته است. شیخ آقا بزرگ تهرانى جلد اوّل آن را نزد سید محمدباقر، نواده سید محمدکاظم یزدى مشاهده کرده است.([40])
7. تقلید المیّت: در این کتاب موضوع تقلید از مرجع متوفا به طور مستقل به بحث گذاشته شده و نظر مؤلف در آن درج شده است. این اثر حاوى مقدمه، دو مصباح (چراغ) و خاتمه است.([41]) مرحوم آقا سید محمدحسن مجتهد بر آن حواشى نگاشته است.
8. الایقاضات در اصول فقه: که از نخستین تألیفات آیت الله کرباسى به شمار مى رود و در آثارى چون روضات الجنات، البدر التمام و تکمله امل الآمل معرفى شده است.
9. رساله اى در صحیح و اعم در علم اصول فقه.
10. نقد الاصول.
11. مناسک حج.
12. رساله اى در مفطر بودن قلیان یا توتون.([42])