آثار قلمى استاد
از استاد شریعتى آثار سودمندى به صورت نوشتار، گفتار و ترجمه به جا مانده است که این آثار به ترتیب سال هاى انتشار عبارتند از:
1. تأثیر هنرهاى مسلمین بویژه ایرانیان در علوم و صنایع اروپا که مجموعه مقالات استاد است و در بیش از 90 صفحه چاپ و در دسترس همگان قرار گرفت.
این اثر، قبل از سال 1320 ش. در روزنامه آزادى مشهد منتشر شده بود.
2. عبّاسهاین کتاب، ترجمه کتاب «عبّاسه، اخت الّرشید» نوشته جرجى زیدان مصرى است. استاد در سال هایى که در مدرسه ابن یمین تدریس مى کرد، آن را ترجمه کرد که به صورت مقالاتى در روزنامه هاى خراسان و آزادى چاپ مى شد و سپس به صورت کتاب چاپ و منتشر شده است.
3. اصول عقاید و اخلاق شریعتىاستاد، این کتاب را که درباره اعتقادات و اخلاق بود، براى دانش آموزان دوره متوسطه و دبیرستان هایى که در آن ها تدریس مى کرد، به نام «اخلاق شریعتى» نوشت. نخست در سال 1321 ش. در مشهد چاپ شد و سال هاى بعد با تصحیح و تصرفات 17 بار چاپ و منتشر شد.
4. مبانى اقتصادى در اسلاممؤلف کتاب، عبدالحمید جودة السّحار و مترجم آن، استاد شریعتى است. این کتاب، ششمین نشریه کانون نشر حقایق اسلامى به شمار مى رود، و در مهرماه 1325ش. به چاپ رسید.
5. تعلیمات دینىقسمت اوّل این کتاب را استاد براى کلاس اوّل دبیرستان نوشت. این کتاب در شهریور ماه 1325ش. منتشر شد.
6. کارنامه کانون نشر حقایق اسلامىبراى شناخت کانون نشر و اهداف مهمى که موجب تشکیل آن شد، این کتاب تحت عنوان اوّلین نشریه کانون در سال 1326ش. در خراسان انتشار یافت.
7. فایده و لزوم دیناین کتاب که مجموعه سخنرانى هاى استاد در رادیو مشهد است، به عنوان دومین نشریه کانون نشر حقایق اسلامى، ابتدا در آذرماه 1329ش. به چاپ رسید.و بعدهانیز با تجدید نظر و اضافات، بارها چاپ و منتشر شد.
شهید مطهّرى، درباره این کتاب مى گوید:
من این کتاب (فایده و لزوم دین) را اخیراً خوانده ام. چقدر کتاب خوبى است براى تمام طبقات و من از اوّل تا آخر آن را با دقّت خواندم بسیار خوب بود[30].
8. موعود اُمَماین کتاب مجموع دو سخنرانى استاد در نیمه شعبان 1379ق. 13 رجب 1380ق. در دانشگاه مشهد است که به صورت کتاب، در چندین نوبت، از سوى انتشارات حسینیه ارشاد منتشر شده است.
9. نیایشاین کتاب، نوشته الکسیس کارلاست که دکتر شریعتى آنرا ترجمه کرده، سپس استاد در متن ترجمه، مقدمه اى با عنوان «فطرى بودن دعا و آثار آن»، نوشته است. نخست آن را انجمن اسلامى دانشجویان مشهد، در سال 1339ش. چاپ کردند، وبعد شرکت سهامى انتشار در مهرماه 1346ش. اقدام به چاپ و نشر مجدّد آن کرد.
10. چرا حسین قیام کرد؟ این کتاب، نقل و تکمیل سخنرانى استاد در سوم شعبان 1382 (1341 ش.) است که در کانون نشر حقایق اسلامى ایراد شده است. و نخستین بار در بهمن ماه 1342ش. چاپ و منتشر شده است.
11. تفسیر نویناین تفسیر که شامل جزء سى ام قرآن مجید است، حاصل جلسات تفسیرى استاد در محل کانون نشر حقایق اسلامى است. نخستین بار در سال 1346ش. توسط شرکت انتشار چاپ و منتشر شد، و بعد از آن توسط ناشرین دیگر در چندین نوبت چاپ و منتشر شد.
12. خلافت و ولایت از نظر قرآن و سنّتاین کتاب، حاصل 23 جلسه سخنرانى است که به طور متوالى در شب هاى شنبه و بمدت شش ماه، از آغاز تأسیس حسینیه ارشاد در آن جا ایراد شده است. در سال 1349ش. این کتاب همراه با چند سخنرانى از استاد مطهّرى، از طرف حسینیه ارشاد به چاپ رسید. این کتاب از آثار کم نظیر استاد شریعتى است. استاد درباره این کتاب مى گوید.
مرحوم علاّمه امینى، نویسنده «الغدیر»، این بزرگوار آمد منزل ما... سخنانى فرمود و دنبال مطلب به این جا رسید که نه به عنوان واجب کفایى، بلکه به عنوان واجب عینى، بر شخص شما واجب است که راجع به امامت مفصّل صحبت کنى و مردم را از این گیجى و گنگى در بیاورى. گفتم: آقا این کار، کار مشکلى است. گفت: در هر حال من آنها را نمى دانم دیگرهمین قدر مى دانم که بر تو لازم است این کار را بکنى. ایشان این فرمایش را کردند و رفتند و من هم شروع کردم و نتیجه آن سخنرانى ها این شد ... [31].
علاّمه محمّدتقى شوشترى، صاحب کتاب «قاموس الرّجال» درباره این کتاب مى گوید:
... کتاب خلافت و ولایت، از انتشارات آن حسینیه مقدّسه (حسینیه ارشاد) که انصافاً بهترین کتابى است که در عصر حاضر در «امامت» نوشته شده[32]... .
استاد مطهّرى درباره این اثر چنین نظر مى دهد:
مؤسسه اسلامى (حسینیه ارشاد)، افتخار دارد که براى اوّلین بار، اثرى محققانه در اختیار مسلمانان فارسى زبان قرار مى دهد که در موضوع خود، در زبان فارسى، بى نظیر و در زبان عربى کم نظیر است[33]... .
13. وحى و نبوّت در پرتو قرآناین کتاب استاد در قطع وزیرى و در 480 صفحه در سال 1349ش. در خراسان چاپ و منتشر شد.
14. مقدّمه استاد بر کتاب «قرآن و پدیده هاى طبیعت»، نوشته یحیى نظرى.
15. امامت در نهج البلاغهانتشارات بعثت، این کتاب را ایشان در سال 1357ش. در 170 صفحه رقعى نگاشت و بعد چاپ کرد.
16. از چشمه کویراین کتاب، حاوى 23 مقاله از استاد است و برخى از آنها سخنرانى هاى ضبط شده در کانون نشر حقایق اسلامى است که با متن چند سخنرانىِ چاپ شده، به کوشش آقاى جعفر پژوم یک جا به صورت مجموعه اى درآمده است و مؤسّسه «روزنامه اطلاعات» در سال 1375ش. آن را چاپ و منتشر کرده است.