حدیث: امام علي عليه السلام فرمودند : إذا رَأيتَ عالِما فَکُن لَهُ خادِما ؛ هرگاه دانشمندى ديدى، به او خدمت کن. ( غررالحکم ح ۴۰۴۴ ) حدیث: امام علي (عليه السلام) فرمودند: النَّظرُ إلي العَالِم أحبُّ إلَي الله مِن اعتکافِ سَنَهٍ فِي البَيت الحَرام؛ نگاه کردن به عالم و دانشمند نزد خداوند، از يک سال اعتکاف در کعبه برتر است. ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: إنّ علِیّا کانَ عالِما والعلمُ یُتوارَثُ ، ولَن یَهْلِکَ عالِمٌ إلّا بَقِیَ مِن بَعدِهِ مَن یَعلَمُ عِلمَهُ أو ما شاءَ اللّهُ ؛(امام) على عليه السلام عالم بود، و علم ، ارث برده مىشود. هرگز عالمى نمى ميرد مگر آن که پس از او کسى مى ماند که علم او يا آنچه را خدا خواهد، بداند. ( الکافي : ۱ / ۲۲۱ / ۱ ) ) حدیث: امام جواد عليه السلام فرمودند: العلماء غرباء لکثرة الجهال؛ عالمان، به سبب زيادي جاهلان، غريب اند. ( مسند الامام الجواد، ص ۲۴۷ ) ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: اِذا کانَ یَومُ القيامَةِ بَعَثَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ العالِمَ وَ الْعابِدَ ، فَاِذا وَقَفا بَیْنَ یَدَىِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ قيلَ لِلْعابِدِ : اِنْطَلِقْ اِلَى الْجَنَّةِ وَ قيلَ لِلْعالِمِ : قِف تَشَفَّعْ لِلنّاسِ بِحُسْنِ تَأديبِکَ لَهُمْ؛ هر گاه روز قيامت گردد، خداى عزّوجلّ عالم و عابد را برانگيزاند . پس آنگاه که در پيشگاه خداوند ايستادند به عابد گفته مى شود : «به سوى بهشت حرکت کن» و به عالم گفته مىشود : « بايست و مردم را به خاطر آنکه نيکو ادبشان نمودى ، شفاعت کن ». ( علل الشرايع، ج ۲، ص ۳۹۴، ح ۱۱ ) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: العلماء مصابيح الارض، و خلفاء الانبياء، و ورتني و ورثه الانبياء. علما چراغهاي زمين اند و جانشينان پيامبران و وارثان من و پيامبران هستند. ( کنز العمال/ ۲۸۶۷۷٫) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: موت العالم ثلمه في الاسلام لا تسد ما اختلف الليل و النهار در گذشت عالم، رخنه اي است در اسلام که تا شب و روز در گردش است، هيچ چيز آن را جبران نمي کند. ( کنزالعمال/ ج ۲۸۷۶۰٫ )
13 مهر 1394, 13:51
ویژگى هاى اخلاقى
صاحب ریاض(رحمه الله) از نظر سجایاى اخلاقى و فضائل معنوى، یگانه زمان خویش و انسانى کامل بود. صاحب مرآت الاحوال در مورد ویژگى هاى اخلاقى وى چنین مى گوید:
«وى عالمى است کم نظیر، و فضایل و محامدش عالمگیر و از بزرگان فضلاى دوران، و عمده علماى این خاندان، و متخلّق به اخلاق حمیده مصطفوى، و متأدب به آداب مرضیه، مرتضوى است. ماه ها و سال هاى بسیار باید بیاید تا مثل او عالمى به وجود آید.»([9])
مهم ترین ویژگى صاحب ریاض(رحمه الله)احتیاط در حق الناس بود. ایشان در رعایت حقوق مردم بسیار دقت نظر به خرج مى داد و در این مورد سفارش هاى اکید مى کرد.([10]) مامقانى در مورد شدّت و ورع و احتیاط صاحب ریاض(رحمه الله) نقل مى کند:
«وى روزى از رفتن به نماز جماعت خوددارى کرد. نمازگزاران نزد وى آمدند و علت ترک نماز جماعت را از ایشان جویا شدند. ایشان در جواب گفت: من امروز در عدالت خود اشکال دارم. از این رو، نمى توانم امام جماعت شما باشم. آن ها از علت اشکال ایشان نسبت به عدالت خود پرسیدند. وى گفت: دختر مولایم، وحید (همسر صاحب ریاض(رحمه الله)) حرف هایى به من زد که من کنترل خود را از دست دادم و به او گفتم: هر چه به من گفتى، به خودت برگردت. به همین جهت، من در عدالت خود اشکال مى کنم. از این رو، نمى توانم امام جماعت شما باشم. صاحب ریاض(رحمه الله) امامت جماعت را ترک گفت و دیگر نماز را با جماعت اقـامه نـکرده تا این که همسرش از او راضى شد و او را حلال نمود.([11])
دشمنان او هم به تقوا و ورع ایشان اعتراف داشتند. میرزا احمد نیشابورى با این که با صاحب ریاض(رحمه الله) عناد بسیار داشت و افکار او را صحیح نمى پنداشت، ولى در کتاب رجالش درباره سید على صاحب ریاض مى نویسد:
«على بن محمّد على پسر ابو المعالى حسنى حسینى طباطبایى، محل تولد کربلا، استاد فقه و اصول و مجتهدى است خالص، احتیاط در امور را مراعات مى کند.»([12])