كتابي بسيار مفصل و مفيد در اصول دين و معارف اسلامي و از مهمترين تأليفات وي است، كه دو چاپ سنگي و سربي از آن در دست است. نسخه اصل آن در كتابخانه مركزي دانشگاه تهران نگهداري ميشود و نسخ خطي زيادي نيز از آن موجود است؛ از جمله:
- نسخه خطي كتابخانه مجلس شوراي اسلامي، به خط مير علياصغر بن سيد قاسم طباطبايي زوارهاي، كه در سال 1229ق در روزهايي كه نزد مؤلف درس ميخوانده، كتابت كرده است؛[1]
- نسخه كتابخانه آيتالله مرعشي نجفي، به خط محمدابراهيم بن ابوالحسن خوراسگاني، كه در سال 1226ق به دستور مؤلف براي عمدة التجار، حاج محمدعلي بن حاج غفور كتابت شده است؛[2]
- نسخه كتابخانه مدرسه مروي تهران، به خط محمدابراهيم بن ابوالحسن خوراسگاني، كه در سال 1225ق در اصفهان براي مؤلف كتابت كرده است؛[3]
- نسخه خطي همان كتابخانه، به خط علياصغر بن علياكبر بن مهدي بن زينالدين بن شيخ محمد طالقاني، به تاريخ 1259ق؛[4]
- نسخه خطي هنري نفيس كتابخانه آيتالله مرعشي نجفي با صفحات زرين كه در سال 1226ق به خط اسماعيل بن محمدتقي شيرازي كتابت شده است.[5]
- نسخه خطي به شماره 5733 كتابخانه ملك كه در سال 1225ق و به خط محمدمحسن كتابت شده و يادداشتي از مؤلف در كنار صفحه آخر آن به چشم ميخورد.[6]
- نسخه خطي كتابخانه جامع گوهرشاد، به خط محمدحسين تفرشي كه در شعبان المعظم سال 1250ق كتابت شده است.[7]
اين كتاب در 28 شعبان المعظم سال 1224ق، كتابت آن به اتمام رسيده است و يك بار در زمان حيات مؤلف (سال 1227ق) و ديگر بار در سال 1376ق، قريب يكصد و پنجاه سال بعد، در اصفهان و با تصحيح و مقابله حجتالاسلام حاج آقا جلالالدين اژهاي و حجتالاسلام حاج سيد محمد فقيه احمدآبادي و با نظارت كامل ايشان به چاپ رسيده است.[8]
اصل كتاب، شامل 5 فصل بدين شرح است:
فصل اول در خودشناسي است (صص 1-71)؛ فصل دوم در مراتب خداشناسي و صفات جلال و جمال الهي است (صص 71-190)؛ فصل سوم در مراتب نبوت و خصايص آن و ذكر قليلي از مفاخر و مناقب سيد الانبياء است (صص 190-295).
فصل چهارم و پنجم در امر امامت است و مجادله علماي شيعه با اهل سنت و ردّ اقوال مجعول و شبهات در اين باب و اثبات امامت ائمه اثناعشر صلوات ا... عليهم اجمعين مطابق دلايل عقلي و نقلي. (صص 295-710). همچنين در اثبات معاد و بيان احوالات آن از ابتداي سفر آخرت (مرگ) تا آخر عقبات است؛ از حشر و ميزان و صراط و جنت و نار و آنچه مناسب اين مقام است. (صص 710-760).[9]
[1]. فهرست نسخههاي خطي كتابخانه مجلس، ج
10، ص 4.
[2]. فهرست مرعشي، ج 3، ص 160.
[3]. فهرست نسخههاي خطي كتابخانه مدرسه مروي تهران، ص 146.
[4]. همان.
[5]. مجله «شهاب»، ش 23-24، ص 33؛ بزم معرفت، ص 117.
[6]. فهرست ملك، ج 3، ص 437.
[7]. فهرست جامع گوهرشاد، ج 5، ص 758.
[8]. يادمان عروج ملكوتي مولانا علياكبر اژهاي، ص 21.
[9]. همان، صص 22-23.