حدیث: امام علي عليه السلام فرمودند : إذا رَأيتَ عالِما فَکُن لَهُ خادِما ؛ هرگاه دانشمندى ديدى، به او خدمت کن. ( غررالحکم ح ۴۰۴۴ ) حدیث: امام علي (عليه السلام) فرمودند: النَّظرُ إلي العَالِم أحبُّ إلَي الله مِن اعتکافِ سَنَهٍ فِي البَيت الحَرام؛ نگاه کردن به عالم و دانشمند نزد خداوند، از يک سال اعتکاف در کعبه برتر است. ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: إنّ علِیّا کانَ عالِما والعلمُ یُتوارَثُ ، ولَن یَهْلِکَ عالِمٌ إلّا بَقِیَ مِن بَعدِهِ مَن یَعلَمُ عِلمَهُ أو ما شاءَ اللّهُ ؛(امام) على عليه السلام عالم بود، و علم ، ارث برده مىشود. هرگز عالمى نمى ميرد مگر آن که پس از او کسى مى ماند که علم او يا آنچه را خدا خواهد، بداند. ( الکافي : ۱ / ۲۲۱ / ۱ ) ) حدیث: امام جواد عليه السلام فرمودند: العلماء غرباء لکثرة الجهال؛ عالمان، به سبب زيادي جاهلان، غريب اند. ( مسند الامام الجواد، ص ۲۴۷ ) ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: اِذا کانَ یَومُ القيامَةِ بَعَثَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ العالِمَ وَ الْعابِدَ ، فَاِذا وَقَفا بَیْنَ یَدَىِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ قيلَ لِلْعابِدِ : اِنْطَلِقْ اِلَى الْجَنَّةِ وَ قيلَ لِلْعالِمِ : قِف تَشَفَّعْ لِلنّاسِ بِحُسْنِ تَأديبِکَ لَهُمْ؛ هر گاه روز قيامت گردد، خداى عزّوجلّ عالم و عابد را برانگيزاند . پس آنگاه که در پيشگاه خداوند ايستادند به عابد گفته مى شود : «به سوى بهشت حرکت کن» و به عالم گفته مىشود : « بايست و مردم را به خاطر آنکه نيکو ادبشان نمودى ، شفاعت کن ». ( علل الشرايع، ج ۲، ص ۳۹۴، ح ۱۱ ) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: العلماء مصابيح الارض، و خلفاء الانبياء، و ورتني و ورثه الانبياء. علما چراغهاي زمين اند و جانشينان پيامبران و وارثان من و پيامبران هستند. ( کنز العمال/ ۲۸۶۷۷٫) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: موت العالم ثلمه في الاسلام لا تسد ما اختلف الليل و النهار در گذشت عالم، رخنه اي است در اسلام که تا شب و روز در گردش است، هيچ چيز آن را جبران نمي کند. ( کنزالعمال/ ج ۲۸۷۶۰٫ )
13 مهر 1394, 15:28
در مقام تدریس
شریف العلما بر خلاف سایر عالمان و دانشمندان اثرى مکتوب از خود بر جاى نگذاشت[8] جز یک رساله در موضوع «مبحث امر الآمر مع علمه بانتفاء شرطه» که از مباحث علم اصول فقه است.
بر این باور بود که تربیت شاگردان نخبه خیلى مهم تر از تالیف کتاب است، زیرا آفریدن آثارى ارزشمند توسط محققان فرزانه حاصل زحمات اساتید آنان است. او در پاسخ یکى از شاگردانش مى گفت:
«وظیفه من تربیت طلاب و تعلیم متعلمین است و آنچه شما شاگردان تالیف مى نمایید، در حقیقت زحمات مرا به بار نشانده اید.»
معروف است که یکى از شاگردانش به نام شیخ على در جلسه درس مى گفت: شریف العلماء در ضوابط چنین مى گوید. (ضوابط الاصول تالیف یکى از شاگردان شریف العلما است)[9]
هدف ایشان از این سخن این بود که تالیفات شاگردان در حقیقت مملو از نظرات و افکار اساتید است.
او در کنار رسیدگى به نیازهاى علمى و دینى شاگردانش، به سایر نیازهایشان نیز توجه داشت. براى نمونه وقتى آخوند ملاّ اسماعیل یزدى یکى از شاگردان زبده شریف العلما دچار صرع شد، براى او از بغداد پزشک آورد و مبالغ گزافى خرج و او را معالجه کرد. ملاّ اسماعیل یزدى بعد از رحلت شریف العلماء مدت کوتاهى جانشین استاد گردید و در مقام او تدریس نمود.[10]
آن استاد بى بدیل دو نوع درس داشت، یکى عمومى بود و دیگرى درس تخصصى براى شاگردان فاضل.
شیخ محمدحسن آل یاسین از شاگردان ممتاز وى در خاطراتش مى گوید:
«ما به درس اصول آن بزرگ مرد در مدرسه حسن خان حضور مى یافتیم. در آنجا مقابل کرسى درس ایشان بیش از هزار نفر زانو مى زدند که صدها نفر از آنان از عالمان کامل همانند شیخ مرتضى و فاضل دربندى که او را افتخار تمام علماى گذشته و برتر از آنان مى دانستند، نشسته بودند.»[11]