حدیث: امام علي عليه السلام فرمودند : إذا رَأيتَ عالِما فَکُن لَهُ خادِما ؛ هرگاه دانشمندى ديدى، به او خدمت کن. ( غررالحکم ح ۴۰۴۴ ) حدیث: امام علي (عليه السلام) فرمودند: النَّظرُ إلي العَالِم أحبُّ إلَي الله مِن اعتکافِ سَنَهٍ فِي البَيت الحَرام؛ نگاه کردن به عالم و دانشمند نزد خداوند، از يک سال اعتکاف در کعبه برتر است. ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: إنّ علِیّا کانَ عالِما والعلمُ یُتوارَثُ ، ولَن یَهْلِکَ عالِمٌ إلّا بَقِیَ مِن بَعدِهِ مَن یَعلَمُ عِلمَهُ أو ما شاءَ اللّهُ ؛(امام) على عليه السلام عالم بود، و علم ، ارث برده مىشود. هرگز عالمى نمى ميرد مگر آن که پس از او کسى مى ماند که علم او يا آنچه را خدا خواهد، بداند. ( الکافي : ۱ / ۲۲۱ / ۱ ) ) حدیث: امام جواد عليه السلام فرمودند: العلماء غرباء لکثرة الجهال؛ عالمان، به سبب زيادي جاهلان، غريب اند. ( مسند الامام الجواد، ص ۲۴۷ ) ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: اِذا کانَ یَومُ القيامَةِ بَعَثَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ العالِمَ وَ الْعابِدَ ، فَاِذا وَقَفا بَیْنَ یَدَىِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ قيلَ لِلْعابِدِ : اِنْطَلِقْ اِلَى الْجَنَّةِ وَ قيلَ لِلْعالِمِ : قِف تَشَفَّعْ لِلنّاسِ بِحُسْنِ تَأديبِکَ لَهُمْ؛ هر گاه روز قيامت گردد، خداى عزّوجلّ عالم و عابد را برانگيزاند . پس آنگاه که در پيشگاه خداوند ايستادند به عابد گفته مى شود : «به سوى بهشت حرکت کن» و به عالم گفته مىشود : « بايست و مردم را به خاطر آنکه نيکو ادبشان نمودى ، شفاعت کن ». ( علل الشرايع، ج ۲، ص ۳۹۴، ح ۱۱ ) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: العلماء مصابيح الارض، و خلفاء الانبياء، و ورتني و ورثه الانبياء. علما چراغهاي زمين اند و جانشينان پيامبران و وارثان من و پيامبران هستند. ( کنز العمال/ ۲۸۶۷۷٫) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: موت العالم ثلمه في الاسلام لا تسد ما اختلف الليل و النهار در گذشت عالم، رخنه اي است در اسلام که تا شب و روز در گردش است، هيچ چيز آن را جبران نمي کند. ( کنزالعمال/ ج ۲۸۷۶۰٫ )
13 مهر 1394, 15:28
کوشش و رویش
علاّمه فضل الله همگام با تعلیم و تعلّم در نجف، از عرصه هاى اجتماعى و فرهنگى و کوشش هاى ادبى ـ تبلیغى غافل نبود. در حالى که یازده بهار از سن او نگذشته بود، همراه با پسر خاله اش، شهید سیّد محمّد مهدى حکیم مجلّه اى به نام «ادب» تهیه مى کرد که اگر چه به طبع نمى رسید، ولى به صورت دست نویس در اختیار علاقه مندان قرار مى گرفت.
جماعة العلماء نجف اشرف، حرکت ارزشمندى بود که توسط عالمان شیعه، در زمان کودتاى عبدالکریم قاسم بنیان نهاده شد. اگر چه علاّمه فضل الله به هنگام پایه گذارى آن، دوران جوانى را پشت سر مى گذاشت، امّا با این جماعت، همکارى داشت. نشریه الاضواء، که زیر نظر این هیئت بررسى و نظارت طبع مى شد، از مجلات این گروه بود، اعضاى هیئت تحریریه این مجله دانشمندان جوانى بودند که با شهید سید محمّد باقر صدر و علاّمه فضل الله ارتباط داشتند. با انتشار این مجله و ارائه دیدگاه هاى فکرى و سیاسى، روح اسلامى و حمّیت دینى در جامعه آن روز، تقویت گردید.[10]
علاّمه فضل الله در این باره مى گوید:
«به همراه شهید سیّد محمّدباقر صدر، شیخ محمّدرضا جعفرى، شیخ عبدالهادى فضلى و شیخ محمّدکاظم حلفى که کارهاى فنى و ادارى مجله را عهده دار بود، این مجله را پایه گذارى کردم. شهید صدر، سرمقاله هاى آن را با عنوان «رسالتنا» مى نوشت و من سرمقاله دومى را با عنوان «کلمتنا» مى نوشتم و این مقالات را حتى پس از توقف نوشته هاى آن شهید، به مدت 6 سال ادامه دادم که بعدها به صورت کتابى به طبع رسید.»
و همچنین مى گوید:
«به اعتقاد من، ارزش مجله الاضواء، به این بود که توانست محیط ساکن و را کد نجف را از یک تحرّک اسلامى ـ سیاسى برخوردار سازد. این برنامه، از سوى آیت الله سیّدمحسن حکیم ـ که مخارج مجلّه را نیز تأمین مى کرد ـ مورد حمایت و تأیید قرار گرفت و احتمالاً ارزش نشریه مذکور بدان بود که تلاش هاى خود را با مطرح کردن مسائل و درخواست هاى مردمى، ادامه مى داد و از این جهت، با واقعیت هاى محیط اطراف خود هماهنگى داشت[11].»
همدلى، و همکارى علاّمه فضل الله و شهید صدر، علاوه بر زمینه هاى فرهنگى، در امور سیاسى نیز ادامه یافت. یکى از این برنامه ها، تأسیس حزب الدعوة الاسلامیه است که در دگرگونى فکرى جامعه، پاسدارى از ارزش هاى دینى، رسیدگى به مصالح امّت اسلامى و مبارزه با رژیم بعثى، تأثیرگذار بود.
در این همکارى هاى سازنده و ارزنده، شهید صدر به نقش علمى و فرهنگى علاّمه فضل الله پى برد و به همین دلیل، موقعى که وى عازم لبنان بود، گفت: «آنها که از نجف رفته اند، ضرر کرده اند جز علاّمه فضل الله که اگر در این شهر مى ماند، زیان مى دید[12].»
کوشش هاى فرهنگى
محور تلاش هاى علاّمه فضل الله در این عرصه عبارتند از:
1. برپایى جلسات هفتگى تفسیر قرآن کریم و پاسخ به سؤالات شرکت کنندگان.
2. سخنرانى در شب هاى جمعه و خواندن دعاى کمیل وى با صدایى روح بخش و آوازى محزون این دعا را قرائت مى کند و تأثیر عمیقى بر مخاطبان مى گذارد.
3. برپایى نماز جمعه با شرکت حدود سى هزار نماز گزار در حومه بیروت.
4. برگزارى میزگردهاى فرهنگى ویژه بانوان که طى آن برخى از زنان اندیشمند لبنانى، مشکلات خانوادگى و فرهنگى بانوان را مطرح مى سازند و علاّمه فضل الله براى رفع دشوارى ها و مشکلات آنها راه حل ارائه مى کند.
5. تأسیس مرکز بزرگ اسلامى بیروت، شامل مسجد الامامین الحسنین(علیهم السلام)، سالن بزرگ اجتماعات حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) و مرکز فرهنگى تبلیغى و تحقیقاتى.
6. شرکت در مجامع، محافل و همایش هاى علمى و فرهنگى که در لبنان و برخى از کشورهاى اسلامى برگزار مى شود.