آثـار

بزرگترین میراثى که از مشعلداران دین و دیانت براى بشریت به ارمغان رسیده، آثار مکتوب آن ها است که امروز جهان و امدار میراث گراسنگ ستارگان افول کرده از آسمان دانش و خرد است.

عیّاشى توانست در زمینه هاى فقه، حدیث، قرآن، کلام، ادیان، امامت، رجال، ادعیه، تقیه، اخلاق، جهاد، اعجاز، محبّت، بهشت و جهنّم، سیره، تاریخ، حقوق، آداب، پوشاک، هیئت، نجوم، طب، عروض وقافیه، زجر، استخاره، صنعت خواب و تفأل، 208 کتاب تألیف نماید. متأسفانه از آن ها، فقط کتاب تفسیر او از گزند حوادث در امان و براى آیندگان به یادگار ماند.

آثار عیّاشى عبارتند از:

التفسیر، الصلوات، الطهارت، مختصر الصلوات، مختصر المختصر، الصوم، مختصر الصوم، الجنائز، مختصر الجنائز، المناسک، مختصر المناسک، العالم و المتعلم، الدعوات، الزکوة، قسم الزکوة، زکوة الفطرة، الاشربه، حدالشارب، الاضاحى، العقیقة، النکاح، الصداق، الطلاق، التقیة، الاجوبة المسکتة، سجود القرآن، القول بین القولین، معرفة الناقلین، طب، الرؤیا، النجوم و الفال و القیافة و الزجر، القرعة، الفرقان بین حل المأکول و حرامه، الشفعة، الاستبراء، التجارة، القضایا و آداب الحکام، الحد فى الزنا، الحدود فى السرقة، حدالقاذف، الدیات، المعاقل، الملاهى، معاریض الشعر، السبق و الرمى، قسم الغنیمة و الفیئى، الدین و الحمالة و الحوالة، القبالات و المزارعة، الاجارات، الهبة، الزهد، الاحباس، القبلة، الجزیة و الخراج، الطاعة، احتجاج المعجزة، الحیض، العمرة، مکة و الحرم، نکاح الممالیک، مایکره من الجمع بینهم، جزافات الخطأ جنایة العبید و الجنایة علیهم، جنایة العجم، الحدود، الشروط، دیة الجنین، العینة، الحث على النکاح، الاکفاء و الاولیاء و الشهادات فى النکاح، فداء الاسارى و الغلول، جزاء المحارب، قتال المشرکین، الجهاد، الانبیاء و الائمة، الاوصیاء، المداراة، الاستخارة، دلائل الائمة، الصوم و الکفارات، الجمع بین الصلواتین، المساجد، المآثم، فرض طاعة العلماء، الصدقة على الوجبة، الکعبة، جلد الشارب، ما اتیح قتله للمحرم، وجوب الحج، باطن القراات، الجنة و النار، الصید، الذبائح الرضا(علیه السلام)المتعة، الوطى بالملک، الوصایا المواریث، البروالصلة، محاسن الاخلاق، حقوق الاخوان، الایمان، النذور، النسبة و الولاء، الاستیذان، عشرة النساء، الشهادات، الشروط، الیمین مع الشاهد، العتق و الکتابة، النشوز و الخلع، صنایع المعروف، الخیار و التخییر، العدة، الظهار، الایلاء، اللعان، الرجعة، الصفة و التوحید، الصلوة على الائمه، الرد على من صام و افطر قبل رؤیة الهلال، اللباس، امامة على بن الحسین، من یکره مناکحته، اثبات مسح القدمین، جوابات مسائل وردت من عدة بلدان، صوم السّنة و النافلة، فروع فرض الصوم، معرفة البیان، القطع و السرقة، الملاحم، المروة، التنزیل، فضایل القرآن، الغسل ، الخمس، النوادر، یوم ولیلة، مختصر یوم و لیلة، الوضوء، الزنا و الاحصان، الاستنجاء، التیمم، تطهیر الثیاب، صلوة الحضر، صلوة السفر، محنة الاوصیاء، المساجد، مختصر الطهارات، ابتداء فرض الصلوة، لبسة الصلوة، صلوة نوافل النهار، مواقیت الظهر و العصر، الاذان، حدود الصلوة، السهو، صلوة العلیل، صلوة یوم الجمعة، صلوة الحوائج و التطوع، صلوة العیدین، صلوة الخوف، صلوة الکسوف، صلوة الاستسقاء، صلوة السفینة، غسل المیت، الماتم، الصلوة على الجنائز، البداء، سیرة ابى بکر، سیرة عمر، سیرة عثمان، سیرة معاویة، معیار الاخبار، الموضح.

جنید مى گوید: کتاب هاى او 208 کتاب است و جمع کننده آن ها 27 کتاب را پیدا نکرده است.

کتاب هاى عیّاشى به سرعت در کتابخانه هاى مهم و حوزه هاى معروف جهان اسلام، در معرض دید و مطالعه طالبان علم قرار گرفت. کتاب هاى وى براى اولین بار، در سال 356 هـ .ق. به بغداد راه یافت.

نجاشى مى نویسد:

«على بن محمّد بن عبدالله ابوالحسن قزوینى قاضى، چهره درخشان از علماى ماست و در حدیث ثقه است. در سال 356 هـ .ق. وارد بغدادشد و قسمتى از کتب عیّاشى را با خود داشت و او نخستین کسى است که کتب عیّاشى را وارد بغداد نمود و آن ها را از ابوجعفر احمد بن عیسى علوى زاهد از عیّاشى روایت مى کرد که او راست کتاب ملح الاخبار که حسین بن عبیدالله (غضائرى) آن را از وى روایت مى کند.»^([19])