سلاح دعا
یکى از سلاح هاى برنده علیه رژیم شاه، دعاى دسته جمعى در مساجد بود که مبارزه منفى با طاغوت محسوب مى شد. با طرح تصویب نامه انتخابات انجمن هاى ایالتى و ولایتى از ناحیه اسدالله علم (نخست وزیر شاه) و موضع گیرى علماى شهرها به ویژه مراجع عظام در تهران با این طرح و صدور اطلاعیه از طرف شخصیت هاى دینى و علماى تهران مبنى بر اجتماع مردم در مسجد سید عزیزالله و اجراى مراسم دعا در ماه رجب سال 1341 ش. است که آیت الله شیخ محمدتقى آملى و تنى چند از علماى اعلام تهران طى صدور اطلاعیه اى به شرح ذیل چنین آوردند:
«نظر به اینکه از طرف جناب آقاى نخست وزیر اعلام گردیده است که موضوع تصویب نامه انتخابات انجمن هاى ایالتى و ولایتى طبق تصویب هیأت دولت اجرا نخواهد شد. بنابراین با تشکر از مساعى جمیله عموم مسلمانان، اجتماع روز پنجشنبه اول ماه رجب که بنا بود در مسجد سید عزیزالله تشکیل شود، مورد ندارد.»([29])
آیت الله آملى به مناسبت اظهار همدردى با ماتم زدگان زلزله خراسان در سال 1347، براى یادبود قربانیان مجلس عزا در مسجد ارک تهران برپا کرد.([30])
تلگرام آیت الله شاهرودى و آیت الله حکیم
در فروردین ماه 1342 آیات عظام شاهرودى و حکیم از نجف اشرف درباره فاجعه مدرسه فیضیه با علماى تهران از جمله آیت الله شیخ محمدتقى آملى اظهار همدردى نموده اند و توصیه کرده اند که به مفقودین و مجروحین رسیدگى کنند و ضمناً علما دسته جمعى به عتباب عالیات مراجعت نمایند تا بتوانند با رأى واحد، نظر خود را درباره رژیم شاه اعلام کنند.([31])
تلگرام آیت الله خویى
در آذرماه 1342 ش. آیت الله خویى درباره بازداشت جمعى از علماى آذربایجان، به آیت الله شیخ محمدتقى آملى، طى ارسال تلگرافى ـ ضمن اظهار تأسف از این موضوع، به ایشان و برخى از علماى دیگر چنین نوشت:
«انتظار اقدام لازم و اعلام نتیجه (استخلاص آنها) را داریم».([32])
اعلام عزاى عمومى در نوروز 1342
در اواخر اسفند 1341 ش حضرت امام خمینى(قدس سره) طى نامه اى به مرحوم آقاى محمدتقى فلسفى (خطیب معروف) مبنى بر صدور اطلاعیه از ناحیه ایشان و آیت الله محمدتقى آملى و آیت الله شیخ احمد آشتیانى ـ به مناسبت تلاقى عید نوروز با شهادت حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) و اعلام عزاى عمومى و این که در آن اعلامیه با صراحت نوشته شود: به این دلیل عزاى عمومى اعلام مى شود که: «صدماتى که در این سال به اسلام وارد شده است... و عمل دولت که جدیّت دارد مذهب را به اسم امام صادق(علیه السلام)بکوبد»([33])و آیت الله آشیخ محمدتقى آملى متعاقب نامه امام خمینى(رحمهم الله)خطاب به مردم نوشت: «روحانیون امسال عزا دارند، جلوس ندارند.»([34])
تلگراف امام خمینى(قدس سره) به آیت الله آملى
در پى دیدار حسن پاکروان (رئیس ساواک) با امام خمینى در زندان قزل قلعه، روزنامه اطلاعات در تاریخ 18/1/1343 ش خبر جعلى (توافق روحانیون و رژیم) را به چاپ رساند که مورد اعتراض امام(قدس سره) و دیگر علما قرار گرفت و تکذیب شد. متعاقب این قضیه حضرت امام خمینى(قدس سره) در تاریخ 22 فروردین 1343 خطاب به آیت الله محمدتقى آملى چنین نوشت:
«حضرت آیت الله آملى دامت برکاته ـ حسن آباد
پس از عرض اخلاص، مستدعى است مراتب تشکر اینجانب را به حضرات حجج اسلام علماى اعلام تهران ـ اعلى الله کلمتهم ـ ابلاغ فرموده و تذکر دهید مطالبى که در روزنامه اطلاعات با مقاصد دولت درج شده بود جدّاً تکذیب فرمایند و به ملت ابلاغ فرمایید که هیچ روحانى نمى تواند با امور خلاف شرع موافقت کند و پس از این به مندرجات مطبوعات راجع به روحانیون ترتیب اثر ندهند.» والسلام
خمینى([35])
نامه آیت الله سید محمدهادى میلانى
ایشان در تاریخ 2/9/1343 ش. از مشهد مقدس به مناسبت تبعید امام خمینى(قدس سره) و اعمال ضد اسلامى رژیم شاه نامه چند صفحه اى به آیت الله شیخ محمدتقى آملى نوشت، در قسمتى از این نامه چنین آمده است:
«باید به مثل شما که سال هاى متمادى اخلاص داشته و علاقه مندم، درد دل نمایم.
ـ... آیا امت اسلامى وظیفه ندارد بگوید: چرا حضرت آیت الله خمینى دامت برکاته را که یکى از مراجع تقلید و مصونیت قانونى دارند، به خارج کشور برده اید و جمعى از علما و خطبا و دانشمندان و اساتید دانشگاه و مردم بى گناه را زندانى نموده اید؟... مترقب، آنکه مقرر فرمایید مردم مسلمان به ملاقات زندانیان بى گناه بروند و براى خدا به قدر امکان در این زمستان سرد به فکر بینوایان باشند...»([36])
نامه آیت الله گلپایگانى
ایشان در تاریخ 25/9/1346 ش. از قم به مناسبت دخالت اوقاف در امور مدرسه حاج ابوالفتح تهران به آیت الله شیخ محمدتقى آملى چنین مى نویسد:
«حضرت آیت الله آقاى حاج شیخ محمدتقى آملى دامت برکاته
به عرض محترم مى رساند روز گذشته به وسیله پست، جواب مرقوم شریف عرض شد. فعلاً ضرورت ایجاب نمود. ثانیاً تصدیع دهم مدرسه مرحوم حاج ابوالفتح بعد از عرایض و مکتوبات داعى و مرقومه حضرت آیت الله حکیم مد ظله العالى بعضى از طلاب محصل آن ممنوع الورود و در خارج مدرسه زندگى مى کنند. مستدعى است لطفاً به آقایان متصدیان تذکر بفرمایید که از طرف حقیر منزلى اجاره شود جهت مسکن آقایان طلاب که اقلاً از در به درى راحت باشند».([37])
تلاش براى آزادى امام خمینى(قدس سره)
آیت الله آملى پس از دستگیرى حضرت امام خمینى(قدس سره)، براى استخلاص ایشان این نامه را به آیت الله نجفى مرعشى نوشت:
بسمه تعالى
«محضر محترم حضرت مستطاب، آیت الله على الانام آقاى مرعشى نجفى ـ دامة افاضاته ـ مشرف باد.
به عرض عالى مى رساند، به زیارت دستخطّ محترم عالى، مشرّف و از مضامین آن، تأسّف و تَحَسُّر و زیادتى حزن و الم حاصل انما اشکوبثّى و حزنى الى الله و علیه المشتکى، دیروز صبح (دوشنبه 4) در منزل آقاى میرزا احمد آشتیانى، آقاى خوانسارى و تنکابنى، اجتماع داشتند و این بنده هم شرف حضور داشت. آقاى وزیر دربار آمد، مذاکره شد و در نتیجه استخلاص آقاى خمینى شد، با وعده رساندن مطالب و جواب آوردن، مجلس متفرق شد. تا چه شود و این اوّلین اقدامى بود که در این موضوع شد. اینک دو روزى صبر باید کرد، اگر خداى ناخواسته جواب مساعد داده نشود، همین امر را حضرت عالى با شرکت آقایان قم بفرمایید و کسى را طلبیده با ملایمت درخواست را تجدید فرمایید. مى خواستم دستخطّ محترم را ارائه بدهم، بعضى از آقایان به جهت فى الجمله تندى که داشت، صلاح ندیدند.
صورت تقاضاى دیروز را بعضى از آقایان قم استنساخ کردند شاید به عرض عالى برسانند. از خداوند منّان فَرَج و عافیت خواهانم. ایّام سعادت مستدام.»
العبد محمدتقى آملى