حدیث: امام علي عليه السلام فرمودند : إذا رَأيتَ عالِما فَکُن لَهُ خادِما ؛ هرگاه دانشمندى ديدى، به او خدمت کن. ( غررالحکم ح ۴۰۴۴ ) حدیث: امام علي (عليه السلام) فرمودند: النَّظرُ إلي العَالِم أحبُّ إلَي الله مِن اعتکافِ سَنَهٍ فِي البَيت الحَرام؛ نگاه کردن به عالم و دانشمند نزد خداوند، از يک سال اعتکاف در کعبه برتر است. ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: إنّ علِیّا کانَ عالِما والعلمُ یُتوارَثُ ، ولَن یَهْلِکَ عالِمٌ إلّا بَقِیَ مِن بَعدِهِ مَن یَعلَمُ عِلمَهُ أو ما شاءَ اللّهُ ؛(امام) على عليه السلام عالم بود، و علم ، ارث برده مىشود. هرگز عالمى نمى ميرد مگر آن که پس از او کسى مى ماند که علم او يا آنچه را خدا خواهد، بداند. ( الکافي : ۱ / ۲۲۱ / ۱ ) ) حدیث: امام جواد عليه السلام فرمودند: العلماء غرباء لکثرة الجهال؛ عالمان، به سبب زيادي جاهلان، غريب اند. ( مسند الامام الجواد، ص ۲۴۷ ) ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: اِذا کانَ یَومُ القيامَةِ بَعَثَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ العالِمَ وَ الْعابِدَ ، فَاِذا وَقَفا بَیْنَ یَدَىِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ قيلَ لِلْعابِدِ : اِنْطَلِقْ اِلَى الْجَنَّةِ وَ قيلَ لِلْعالِمِ : قِف تَشَفَّعْ لِلنّاسِ بِحُسْنِ تَأديبِکَ لَهُمْ؛ هر گاه روز قيامت گردد، خداى عزّوجلّ عالم و عابد را برانگيزاند . پس آنگاه که در پيشگاه خداوند ايستادند به عابد گفته مى شود : «به سوى بهشت حرکت کن» و به عالم گفته مىشود : « بايست و مردم را به خاطر آنکه نيکو ادبشان نمودى ، شفاعت کن ». ( علل الشرايع، ج ۲، ص ۳۹۴، ح ۱۱ ) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: العلماء مصابيح الارض، و خلفاء الانبياء، و ورتني و ورثه الانبياء. علما چراغهاي زمين اند و جانشينان پيامبران و وارثان من و پيامبران هستند. ( کنز العمال/ ۲۸۶۷۷٫) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: موت العالم ثلمه في الاسلام لا تسد ما اختلف الليل و النهار در گذشت عالم، رخنه اي است در اسلام که تا شب و روز در گردش است، هيچ چيز آن را جبران نمي کند. ( کنزالعمال/ ج ۲۸۷۶۰٫ )
16 فروردین 1398, 21:57
صاحب تذکره روز روشن مینویسد: عالمی نامدار تقوی شعار است مولدش خراسان و منشاء و موطنش شیراز ـ بقصائد میل بیشتر داشت و در سنه ثمان مائه تیر عماد حیاتش از پا افتاد مثنوی ده نامه از وی یادگار است.
از او است:
بیاد لعل تو چشمم ز اشک پر گهرست
که این نثار ترا لایق است و در نظرست
سخن ز وصف تو گویم تو روی گردانی
مرا نه از تو شکایت ز گردش قمرست
بناز میگذرد دوست، خیر ابن عماد
بگیرد امن وصلش که عمر در گذرست
دولتشاه در تذکرة الشعراء آورده است که مردی فاضل بوده و اصلش از خراسان اما ساکن شیراز بوده و منقبت ائمه معصومین میکرده و غزلهای پسندیده دارد و ده نامه ابن عماد مشهور است.
و استاد سعید نفیسی دانشمند معاصر در مقدمه روضة المحبین یاده نامه ابن عماد که در سال 1314 شمسی در طهران چاپ شده مینویسد: این مثنوی ده نامه که از سخنان وی بازمانده از معروفترین آثار نظمی قرن هشتم بوده است، و در میان سخن سنجان ایران شهرتی بسزا داشته است، و این مثنوی را چنانکه خود در پایان آن سروده است در 760 بیت به سال 794 به پایان رسانیده ـ از این کتاب دو نسخه در کتابخانههای اروپا بدست است یکی در کتابخانه دولتی برلن که در فهرست پرچ صفحه 715 ـ 716 وصف آن آمده، و دیگر در کتابخانه بریتانیا که در ذیل فهرست ربو صفحه 217 وصف آن ثبت شده ولی نسخهای که از روی آن چاپ حاضر انتشار مییابد از آن دو نسخه دیگر کهنهتر و معتبرتر است و در 822 نوشته شده است.
در میان آثار خواجه عماد فقیه ک رمانی شاعر معروف غزل سرای همان قرن که در 733 درگذشته است مثنوی بنام «ره نامه» یا ده نامه ذکر کردهاند که معلوم نیست نام حقیقی آن ده نامه است یا ره نامه و شاید همین ده نامه ابن عماد باشد که آنرا به خطا بعماذ فقیه نسبت دادهاند.
منظومة دیگری نیز بنام ده نامه از شاعر مشهور همان زمان اوحد الدین حسین اوحدی مراغی (متوفی در نیمه شعبان 738) بدست است که آغاز آن چنین است
و آن منظومه را اوحدی بخواهش وجیه الدین شاه یوسف و زیر نوادة خواجه نصیر طوسی در سال 706 تمام کرده است ـ چنانکه در تاریخ آن سروده است:
ابیاتی چند از ده نامه او نقل میشود:
مناجات
سبب نظم کتاب:
غزلیات
این عماد د سال هشتصد بسرای دیگر شتافت.