حدیث: امام علي عليه السلام فرمودند : إذا رَأيتَ عالِما فَکُن لَهُ خادِما ؛ هرگاه دانشمندى ديدى، به او خدمت کن. ( غررالحکم ح ۴۰۴۴ ) حدیث: امام علي (عليه السلام) فرمودند: النَّظرُ إلي العَالِم أحبُّ إلَي الله مِن اعتکافِ سَنَهٍ فِي البَيت الحَرام؛ نگاه کردن به عالم و دانشمند نزد خداوند، از يک سال اعتکاف در کعبه برتر است. ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: إنّ علِیّا کانَ عالِما والعلمُ یُتوارَثُ ، ولَن یَهْلِکَ عالِمٌ إلّا بَقِیَ مِن بَعدِهِ مَن یَعلَمُ عِلمَهُ أو ما شاءَ اللّهُ ؛(امام) على عليه السلام عالم بود، و علم ، ارث برده مىشود. هرگز عالمى نمى ميرد مگر آن که پس از او کسى مى ماند که علم او يا آنچه را خدا خواهد، بداند. ( الکافي : ۱ / ۲۲۱ / ۱ ) ) حدیث: امام جواد عليه السلام فرمودند: العلماء غرباء لکثرة الجهال؛ عالمان، به سبب زيادي جاهلان، غريب اند. ( مسند الامام الجواد، ص ۲۴۷ ) ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: اِذا کانَ یَومُ القيامَةِ بَعَثَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ العالِمَ وَ الْعابِدَ ، فَاِذا وَقَفا بَیْنَ یَدَىِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ قيلَ لِلْعابِدِ : اِنْطَلِقْ اِلَى الْجَنَّةِ وَ قيلَ لِلْعالِمِ : قِف تَشَفَّعْ لِلنّاسِ بِحُسْنِ تَأديبِکَ لَهُمْ؛ هر گاه روز قيامت گردد، خداى عزّوجلّ عالم و عابد را برانگيزاند . پس آنگاه که در پيشگاه خداوند ايستادند به عابد گفته مى شود : «به سوى بهشت حرکت کن» و به عالم گفته مىشود : « بايست و مردم را به خاطر آنکه نيکو ادبشان نمودى ، شفاعت کن ». ( علل الشرايع، ج ۲، ص ۳۹۴، ح ۱۱ ) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: العلماء مصابيح الارض، و خلفاء الانبياء، و ورتني و ورثه الانبياء. علما چراغهاي زمين اند و جانشينان پيامبران و وارثان من و پيامبران هستند. ( کنز العمال/ ۲۸۶۷۷٫) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: موت العالم ثلمه في الاسلام لا تسد ما اختلف الليل و النهار در گذشت عالم، رخنه اي است در اسلام که تا شب و روز در گردش است، هيچ چيز آن را جبران نمي کند. ( کنزالعمال/ ج ۲۸۷۶۰٫ )
28 خرداد 1396, 4:43
وی فرزند نصرالله بن ابوالحسن بن حاج لطفعلی بن حاجی فتح الله بن میر کلبعلی منگره‌ئی، و خود از علماء عصر در اصفهان بود و در علوم غریبه و منطق تبحری تمام داشت و همواره به گوشه گیری و ریاضت بسر می‌برد و نام خانوادگی خود ر! (مدرس فتحی) به نسبت جد مذکور خود قرار داده بود. و او در اینسال در دزفول متولد شده و چندین سال در اصفهان سکونت داشت، و کتب چندی تالیف کرده:
اول کتاب «نورالانوار» در منطق، انجام تاليف آن شب ۳ شنبه ۲۵ ماه رمضان سنه ۱۲۹۵.
دویم کتاب «کشاف الغایه» در حاشیه بر «تهذیب منطق» محقق تفتازانی که در آخر «نورالانوار» آنرا ذکر کرده. و در شب جمعه (عرفه) نهم ماه ذی الحجة الحرام سنه ۱۳۵۸ هزار و سیصد پنجاه و هشت - مطابق ۲۸ بهمنماه باستانی ـ هم در اصفهان وفات کرد، و آقای میر سید حسن مدرس در مرثیه و ماده تاریخ او گويد:
رفت یکی عالمی زدست ما مردمان ***که بدیگانه بدهر فرید عصر و زمان
عالم وهم با علم زاهد و گوشه نشین *** محتجب از مردمان قدرش بر ما نهان
صرف نمودی بسی عمر بفقه و اصول *** جامع حکمت ولی حکمت ایمانیان
چندی از عمرخویش صرف ریاضمت نمود *** ذکر الهیش بود دایم ورد زبان
الحق مانند او چرخ نزاداست و نیست *** مثل وی از هر جهت بهیچ شهری عیان
نام گرامیش بود شیخ محمد علی *** مدرس فتحیش لقب بدی بی گمان
سن شریفش نود دو سال کمتر بدی *** مولد دزفول ولیک اصفاهانش مکان
ورا بدی سه پسر یگانه و بی نظیر *** صالح وهم متقی فاضلی نیکو روان
اول نامش حسن بخلق و خلق و سلوك *** دوم محمد که هست مایه رشگ جهان
سوم جواد آنکه هست جوان بافر و هوش *** حفظ کند هر سه را خدای کون و مکان
ز بهر تاریخ او کرد مدرس سؤال *** ز پیشگاه خرد گفت ز روی بیان
اضافه کن چارده بسال شمسی و گو *** شدی محمد علی بسوى جنت روان
1318 = 14 + 1304
و کتاب «نورالانوار» وی در سنه ۱۳۶۸ در طهران چاپ شده و در ورق جلو آن تاریخ تولد و وفاتش بطوری که ذکر شد (غیر از تطبیق با هفته و شمسی) و در ورق آخر، اشعار مذکور نوشته که از آنها هم که گوینده‌اش را ندانستم (سراینده اشعار جناب سیدالعلما آقا میرسید حسن مدرس (فرزند مرحوم آقا میر سید محمد که شرح احوالش در ۱۲۹۰ بیاید فرزند آقا میرسید علی ج 4 ش ۸۱۷ ص ۱۴۲۲) از دانشمندان و مروجین معاصر در اصفهان و خود چنانکه در حین طبع این اوراق (ماه شعبان المعظم ۹۷) شفاها اظهار داشتند سالها با صاحب ترجمه همسایه و کاملا معاشر بوده و هم کتاب «شرایع الاسلام» و «شرح تجرید الکلام» را در نزد او درس خوانده، و تفصیلی از فضائل علمی و اخلاقی آن مرحوم بیان داشتند. م.) چنانکه دیدی فی الجمله احوال او بدست میاید. و مدرک تمام آنچه ما در اول عنوان تاکنون نوشتیم همان کتاب و مقدم و مؤخر آن میباشد. و در کتاب «مؤلفین کتب چاپی ۴: ۴۳۲» به نیز شرح احوال وی را بعنوان شیخ محمد علی دزفولی تذکره کرده (چند سطری نیز راجع بصاحب ترجمه در «دانشمندان و بزرگان اصفهان: ۳۶۴» مذکور و در ملحقات «تذکرة القبور: ۲۲۳» بتقریبی چنین آمده است: «شیخ محمد علی دزفولی از اجلاء علماء اصفهان و عمرش قریب نود سال بود، در ادبیات عرب از نوادر بشمار می‌رفت، از مدرسین سطح اصفهان و در مدرسه جده تدریس میفرمود در سال ۱3۵۶ وفات يافته در تکیه سید العراقین مدفون گردید» انتهی. لکن ۱۳۵۶ خطا و صواب آن ۱۳۵۸ است و نیز محل تدریس آن مرحوم سالهای متمادی در مدرسه معروف به جده کوچک بود.