عالم و فاضل متورع زکی است اولا در وطن خود بخدمت جناب مولانا السید علی حسین صاحب سابق الذکر کتب درسیه و بعض کتب فقیه خوانده و در معقولات مهارت تام دارد بعد از آن در دار العلم لکهنو تشریف آورده بخدمت علماء اعلام و کملاء ذوی الاحترام علوم دینیّه تحصیل نموده مثل عالم ربانی فاضل صمدانی سند المجتهدین مولانا مفتی سید محمد عباس شوشتری طاب ثراه و جناب سلطان المتکلمین و سند الفقهاء الکاملین آیة الله فی العالمین مولانا السید حامد حسین طاب ثراه و جعل الجنة مثواه و جناب تاج الاتقیاء ملک العلماء سید بنده حسین ابن جناب سلطان العلماء برد الله مضجعه و جناب عمدة العلماء العظام زبدة الفقهاء الکرام ممتاز العلماء سید محمد تقی ابن جناب سید العلماء طاب ثراه هما و از اجازات و اسانید این علماء عظام مشرف و ممتاز گردیده چنانچه جناب آقای مفتی صاحب طاب ثراه در اجازة سید موصوف که بتاریخ نوزدهم جمادی الاول سنه 1288 یکهزار و دویست و هشتاد و هشت تحریر فرموده ارشاد میفرمایند: اجزت له ان یروی عنی ما اخذ منی، و از تصانیف او تلخیص شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید است که بایماء جناب مولانا آقا سید عباس شوشتری طاب ثراه تألیف و ترتیب نموده است و دیگر رسائل که غالب آنها مناظره‌اند نیز از تألیفات او معروف و مشهورند بارک الله فی عمره آیة الله فی العالمین و حجة علی الجاحدین شمس العلماء سیدنا و مولانا:

ابوالفضل نجم الدین اسحق بن ابی الظفر مهدی الموسوی النیسابوری الشهیر بالسید ناصر حسین مابرحت نواطف افضاله علی رؤس المؤمنین هامرة و عواطف انعامه لاشخاص الموقنین غامرة:

عالمی است فرزانه و استادیست یگانه والیوم ریاست شیعه هند علی الاطلاق باین وجود مقدس منتهی میباشد در بسیط ارض در فنّ کلام همچو این آیت عظمی از آیات حضرت جل و علا ابداً نشان نداده‌اند حیرانم که از کدام باب از ابواب فضائلش نغمه بسرایم و از کدام فصل از فصولمناقبش دفتری بگشایم که از عهدة ادای حق بزرگ و خدمت سترگ این خصاّة ایزدی و خصیصة بارگاه صمدی بتوانم که بسرآیم چه بسیار از انواع مناقبش باینطور و این جور است که اگر فرد من الافراد از آنها را برگیرم و در صدد بیان و تبیانش برآیم همانا از کار دیگر چه از کار دنیا و چه از کار آخرت معطل بوده باشم وایم الله که مثل این عالم ژرف نگاه که آیتی من آیات الله است از روی تحقیق میتوان گفت که در این عصر نیست تا حال که هنوز چهل مرحله از مراحل زندگانیش طی نفرموده گوی سبقت از پسینیان و طایفة کبیرة از پیشینیان در ربوده چقدر از کنوز هدایت و ابواب ارشاد بر روی مردم گشوده و چه بسیار طومار‌های علم و حکمت یکی بالای دیگری انباشته و انبار ساخته و عوالمها از اعلام هدایت برای انقاذ خلق از غوایت و عمایت برافراخته که عقل بشری حیران و طوق انسانی در جنب احصای آن بی نشان نمیدانم چه زابابت ترجمة مبارکه این اعجوبة روزگار و باقعة الامصار و الاعصار برنگارم و چه مقدار از پنهائی و ژرف این دریای ناپیدا کنار حواله قلم نمودن برگذارم و جملة القول اینکه این عالم حق آگاه و این خاصّه بارگاه آله روز پنجشنبه نوزدهم از ماه جمادی الاخری من شهور سنه 1284 اربع و ثمانین بعد الالف و المأتین از عالم ارواح بعالم اشباح بشتافت و از عالم ملکوت بعالم ناسوت پا نهاده این خاکدان تیره مغاک را از وجود مسعودش منور و نور آگین ساخت روز میلادش که عین روز مولد حضرت اسحق علی نبینا و آله و علیه السلام بود عم گرامی او این فرزند ارجمند را باسم این نبی مکرم موسوم ساخت و پدر بزرگوارش او را ناصر حسین نام کرد و بابوالفضل مکنی و بنجم الدین ملقب فرمود نسبش به بیست و هفت واسطه بامامزاده حضرت حمزة بن موسی الکاظم سالم الله علیه می‌پپوند و پارهء از احوال نیاکانش در کتاب مرآة الاسرار تصنیف عبدالرحمن الصوفی الچشتی مذکور گشته خلاصه کلام آنکه این مهین پور سیادت و فتوّت و گرامی نتیجة عائله امامت و نبوّت بمؤدای و اتیناه الحکم صبیّاً در سنّ شانزده سالگی در سال 1300 یکهزار و سیصد از مراحل تحصیل علی وجه التمام فراغت حاصل نموده الحاصل پیش همجو حجة الاسلام مفتی میر عباس شوشتری طاب ثراه که استاذ الاساتذه و استاذ الکل فی الکل و استاذ پدرش هم بوده زانوی تلمّذته فرموده است و الکتساب علوم ظاهریّه نموده و از پیشگاه والا پایگاه والد خودش هم پایه ذخایر علوم و فنون گرد آورده و بهره‌ها اندوخته و از اینجاست که در عهد حیات والد مغفورش منصب اجتهاد و افتاء و ارشاد و هدایت و خطابت و امامت حاصل نموده و از هر گونه فضائل آنزمان احراز کرده تا‌انکه بازاء حسن خدمت در معاونت تصنیف عبقات بلقب عظیم صد رالمحققین نائل گردیده و از سر کار حجة الاسلام میرزای شیرازی طاب ثراه بوصف ناصر الملة موصوف شده و اجازة تدریس و روایت و امات از استاذ الکل فی الکل آقا میر عباس شوشتری اعلی الله مقامه نیز بلا اقتراح یافته و عالمی از اجلة اعیان علماء و معاریف فضلاء و حکماء زانوی تلمذ پیش این باقعة الدهر و اعجوبة العصرته کرده بر مناصب سابقه و مقامات شامخه در علم و ارشاد رسیدند و چه مایه از افنان باسقات علوم و معارف این عارف حق آگاه میوه‌ها چیدند از آنجمله است محقق اجل جناب شیخ فدا حسین لکهنوی که ترجمة احوالش بالا گذشت و از اوست کتابی مفرد بزبان عربی علاوه بریم عجاج که در ضبط احوال خیرمال این علامه بقالب تصنیف در آورده واو را سبیکة اللجین بضبط مناقب مولانا السید ناصر حسین نام نهاده صاحب الترجمه بعد از وفات پدرش اکمال عبقات الانوار و سیاحت این دریای ناپیدا کنار و بسیاری از مجلدات هدایت آیات این کتاب شریف و مصنف لطیف از این وجود مسعود سراپا خیر وجود باقلب تصنیف در آمده متعنا الله ببقائه و لااخلانا من ازدیاد لامع سیمائه و غرّة بهائه علاوه بر وجوه و اصناف کمالش در علوم فقه و اصول و فلسفه و کلام و تاریخ و تفسیر و حدیث و ایام عرب و اخبار عالم و انباء اقوام و امم بشعوبها و افانینها زیادتر مایة حیرت است کمالش در فنون ادب و عربّیت که اظهر من الشمس میباشد هنگامی که ارتجالاً اشعاری بسلک نظم میکشد شعرای جاهلیت را مایة صد شرم و خجالت میشود یکی از قصائد غرایش که در مدح اجداد و نیاکان باقلب نظم در آورده اینجا منقول میشود.

القصیدة المسماة بذات الاقمار:

سالهاست که در هر هفته و در ماه صیام هر روز شنبه در جامع کوفه خطبه تازه و با فصاحت و بلاغت و بداعت و براعت انشائ میفرماید که مصاقع بلغا و خطباء را هوش از سر میرباید و از آن پس تفسیر آیة کریمه: و ما خلفت الجن و الانس الا یعبدون از عرضة نوزده سال با سلوب منبهر عقول ذکر میفرماید و پرده‌ها را از روی خرائد معارف و وصائف عوارف میگشاید که ناطقه از وصفش لال و نطاق نطق از احاطه معانیش کوتاه و عجز بیان و فرس لسان اندرین کار بس دشوار سدّ راه و آنچه مایة حیرت و عجب علاوه بر التقاط و استنباط مضامین عالیه عارفانه و مطالب حکیمانه که گاهی پیرامون خواطر احدی از علماء پیشینیان و پسینیان نگشته این است که آنچه بالای منبر از این در چیزی مذکور میفرماید و از منطق گوهر بارش بیرون میآید همه‌اش علی وجه الارتحال من غیر سبق رویّه و اجالة فکرة میباشد و باز سرد الفاظ و سبک عبارات که از زبان قدسی ترجمان می تراود و اینگونه معجب و مطرب میباشد که اگر لفظ من الالفاظ از آن جای معهود بردارند و لفظ دیگر برایش عوض کنند مجموعه کلام بی مزه و مختل النّظام میگردد و اصل تقریر از پایة عالیش در خوبی و خوش اسلوبی ساقط و منحظ میشود و از اینجاست که خواص تلامیذش گمان این است که مؤید بروح قدس میباشد و آنچه میگوید از عالم قدس بر لوح دلش ثبت میشود و پیشنهاد ژرف نگاه میدارد و از آنجا پیش مردم بر میگذارد و میرساند و خطبه را که روزی بالای منبر میخواند روز دیگر مدی العمر بکار نمی‌آرد و خطبة دیگر انشاء می‌فرماید: ذلک فضل الله یوتیه ن یشاء و الله ذو الفضل العظیم.

با وصف آنکه دارای اینگونه کمالات حیرت آیات میباشد اصلا عجب و خود بینی ندارد و با کمال تواضع با اهل علم و طلاب دین پیش میآید و در رفض دنیا و ترک اختلاف و تردد بپیشگاه امراء و اغنیاء و شدت اختلاطش با معدمین و فقراء و نه باردادنش رؤساء  و متشخصین را در پیشگاه خودش مقتضی آثار اجداد طاهرین خود سالم الله علیهم میباشد خدایش عمرش دراز کناد ظلّ ممدودش بر مفارق ماموالیان گسترده دارد الی یوم الثناد بمحمد و آله الامجاد الهم آمین چون غالب اوقاتش در تکمیل و اشاعت مصنّفات والد بزرگوارش میگذرد لهذا تصانیفش خیلی کم است معذلک بعضی مصنفات عالیه دارد که البته قابل قدر علماء اعلام و محققین عظام میباشد، منها: نفحات الازهار فی فضائل الائمة الاطهار فی رهاء تسته عشر مجلّد ضخام کلّها من طرق العامّة و منها کتاب فی اثبات ردّ الشمس لعلی علیه السلام و دفع ما یرد علیه من الشبهات و منها کتاب فی ذکر ما ظهر لامیرالمؤمنین علیه السلام من الفضائل یوم خیبر و له کتاب مسند فاطمه بنت الحسین علیهما السلام و له کتاب مفرد فی مسئلة وجوب السورة و هو اوّل ما صنّفه و از اوست کتاب اسباغ النائل بتحقیق المسائل که مجموع فتاویش میباشد در عدة مجلدات ضخام و له دیوان الشعر فی مدح اهل البیت و غیره مجلد لطیف و له و دیوان الخطب یشتمل علی جلائل خطب خطب بها علی المنبر بجامع الکوفة و غیرها یدخل فی عدّة مجلّدات و از اوست کتاب المواعظ ضخیم جدّا فی عدّة مجلّدات و له کتاب خطب الجمعة و العیدین و له کتاب الاثمار الشهیة فی المنشأت العربیة و از اوست کتاب الانشاء در لغت فارسی و اکثر این تألیفات در حالت تسوید مانده و بعضی که بیض شده نوبت اشاعت آن بطبع نرسید مجتهدین عراق و علماء و مملکت ایران مدّ الله ظلالهم العالیة را با خودش و خانواده او اعتقادی تام و اختصاصی مالا کلام است و عظمت و جلالت او و بزرگان او در انظارشان بنحوی جایگزین است که کمتر مثل آن مشهود گردیده هر که کتاب سواطع الانوار را دیده باشد نیکوتر تصدیق اینمطلب تواند کرد برای استطراف ناظر بصیر شطری از کلمات ایشان در این مقام منقول میشود:

سر کار حجة الاسلام میرزای شیرازی اعلی الله مقامه بنام نامی صاحب ترجمه مینویسد بعرض میرساند انشاء الله تعالی پیوسته در حمایت حضرت باری تعالی جلّت عظمته از کافّة بلاها محفوظ و بعین عنایت و الطاف خاصّة حضرت امام عصر عجل الله تعالی فرجه و صلی الله علیه و علی آبائه الطاهرین ملحوظ بوده همواره در تشیید مبانی یقین و نشر و ترویج آثار دین مبین مؤیّد و مسّدد باشید رقیمه شریفه که با ضمیمه یک مجلد کتاب حدیث طیراز مجلدّات کتا مستطاب عبقات الانوار تألیف جناب علامه ناقد والد ماجد اعلی الله مقامه و رفع فی الخد اعلامه ارسال داشته بودند ملاحظه شد خداوند عالم جل ثناؤه و عظم الآئه بجمیع نعم و آراء که باهل اسلام عطا فرموده خاصّه بنعمت بزرگ وجود علماء راشدین مانند جناب مولوی مرحوم طاب ثراه و جعل الجنة مثواه که در راه اعلای کلمة  دین و الغء کید مضلّین رنجها برده زحمتها کشیده‌اند تا بحمدالله تعلای بمیامن مساعی جمیله که در مقام رفع شکوک و شبهات شیاطین و نقض و ابرام با معاندین مبذول داشته منهج مستقیم هدایت و سداد برای ضعفای شیعه حق ایضاح فرموده و مبانی محکمة ایمان و ایقان را مشیّد و منضد گردانیده شکر میکنم وازدرگاه ربّانی مسئلت می نمایم که درجات آنمرحوم و سائر علماء اعلام رضوان  الله علیهم را مضاعف فرماید و آنجناب و سائرین را که در مقام نصرت و تقویت و بنی حق بذل جهد و همّت داشته و دارند بر عمر و عزّت و توفیقات خاصّه بیفراید انّه قریب مجیب معلوم است البّته در استخراج سایر مجلّدات این کتاب مستطاب چنانچه شاید و باید اهتمام داشته و دارید انشااء الله تعالی مؤیّد و مسدّد خواهید بود پیوسته داعی دوام تأیید و توفیق و تشدید آنجناب ادام الله تعالی مجده بوده و متوقع دعا میباشم اطال الله بقاء‌کم و متّع الله المسلمین بوجودکم و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته. عبده محمد حسین الشیرازی.

و ثقة الاسلام حاجی میرزا حسین النوری الطبرسی رفع الله درجة در تعلیقه خود میفرماید معروض میدارد مدّتهاست که عازم مزاحمت و تصدیعم توفیق مساعدت نمیکند و پیوسته اعذار داخلیّه و خارجیّه و نفسانیّه و جسدانیّه موجود و عمدة همان خذلان و بی سعادتی است که نشود گاهگاه خود را مذکور خاطره عاطر کرد و یادی از لطفها و محبتهای مرحوم خلد آشیان که لذّت آن هنوز در کام است نمود با همة این اعذار متعرف بتقصیر و مستدعی عفو و صفح فانّک من اهل بیت قیل فیهم ملکنا فکان العفو مناسبحیة نیز در تعلیقة دیگر میفرماید: بعرض میرساند که امسال علاوه بر مشاغل مستمره داخلیه و خارجیه ابتلاءات جدیدة عامّه طامّه پیدا شد که اوقات را مستغرق کرد لهذا معتذرم از طول کشیدن اظهار حیات و اخلاص و ابلاغ تحیة سلام و دعاگوی ولکن هرگز از خاطر محو نشده پیوسته مترقّب و مترصد وسیله که بمختصری خود ر مذکور خاطر عاطر نمایم اجمالاً حالت و عمل دعا گو بالنسبة بجنابعالی اگر روزگار خیانت نکند و فتن حادث مجال دهد همان عمل با مرحوم والد ماجد علامه رفع الله فی الخلد اعلامه است نسئل الله التوفیق و المساعده. نیز در تعلیقة دیگر میفرماید: معروض میدارد امسال بجهت حدودث فتن عظیمه و لیّه عامّه و مسئلة دخانیّه و صرف اوقات در قمع و قلع آن مضافا الی سائر الحوادث الشّاغلة المغرقة للحواس از فیض مکاتیب محروم وبغایت متحسر و متأسف و از اعلام سوء حظّ و حذلان خود دانسته گاهگاه بدعا و سلام مخصوص در تحت قباب عالیه جبر آن نموده خود را تسلی میدادم مرجواز صفای طویت و طیب طینت که حمل بغفلت و تطرق خلل در بنیان اخلاص نشود.

نیز در تعلیقة دیگر مفرماید: بعرض میرساند خطّ شریف بتوسط جناب مستطاب عبد صالح تقی آقا سید جواد جعله الله تعلی من ادلة الرشاد و رزقه فوز المعاد زیارت شد از ملاقات ایشان بسیار محظوظ شدم خصوص از آنچه از مجاری حالات شریفه نقل فرمودند که قلب را مسرور و منور و چشم را روشن کرد و الحمدالله علی هذه النعمة السینیة الجلیلة آنچه از حضرت باری جلّت آلاؤه میخواستم دربارة جنابعلی عطا فرمودند و جناب ایشان فی الجمله از حالات این حقیر مطلع شده‌اند که اوقات عجاله مستغربق در اصلاح مستدرک و تصحیح آن بی معین و ناصر مجلّدات عدیده و شغل مهم عمری در آن صرف شده بحمدالله تا حال قریب بنصف آن درست شده بجهت طبع بردند بطهران ملتمس دعای توفیق اتمام و انجام مقصود از این عرض عذر ننوشتن خطّ و اظهار حیات بود که حمل بغفلت و نسیان عهود محبّت نشود کیف:

و لهذا در مظانّ دعا بنظر ندارم فراموش شده باشید و غالباً در حرم مطهّر بسلام مخصوص اظهار اخلاص میکنم ادام الله تعالی ایّام افاضاتکم.

نیز در تعلیقة دیگر میفرماید: معروض میدارد مرا سلة سامیة و رقیمه مبارکه در ماه گذشته زیارت از آنجا که حاکی از صحت مزاج و هاج و استقامت وجود فائض الجود بود بغایت مسرور شدم و حضرت منّان جلّت الآؤه را بر این نعمت سنیّه شکر کردم بدون رسوم متعارفه عرض میکنم که پیوسته مترقب وصول سلامتی وجود شریف هستم ولو از غیر از جنابعالی ادام الله تأییده امید مراتب اخلاص دعا گو مخفی نباشد زیاده از این سبب تضییع وقت شریف نباشم.

و جناب حجة الاسلام آقا سید اسمعیل الموسوی الشهیر بالصدر دام ظلّه العالی در تعلیقه خود میفرماید:

بعرض میرساند انشاء الله تعالی وجود فائض الجود در حفظ و حراست حضرت باری جلت الآئه مصون و محفوظ بوده قاطبة انام از ترویج شریعت غرّا و تشیید ملّت بیضا و نشر اخبار و آثار حضرات معصومین اطهار علیهم السلام که قوام دین مبین حضرت خاتم النبیین صلی الله علیه و آله و سلم بآن است مدام مستفیض باشند

غرض از مزاحمت و عریضه نگاری اظهار کمال تشکر و شکر گذاری و دعا گوئی داعی بلکه تمام شیعه اثنی عشی را نماید حضرت ایزد منّان پیوسته جناب سامی را مستغرق بحار توفیقات ربانی و تاییدات سبحانی نموده‌ مدام حافظ و ناصر و معین و یاور در هر حالی از احوال جنابعالی بوده باشد انشاء‌الله تعالی کتاب شریف عبقات با برکات بکف با کفایت و همت عالی مرتبت سر کار اتمام پذیرفته یا عن قریب بفیروزی و سعادت تمام خواهد بود کاش این احقر بحضور موفور السرور فائز و از آثار علمیّه و عملیّه  و مواعظ و نصایح و فضائل و مناقب مستفیض میگردید امید است که در مظان استجابت دعوات فراموش نگردم انشاء الله تعالی و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته