نولد شیخ طاهر جزائری دمشقی

No image

نولد شیخ طاهر جزائری دمشقی

وی فرزند شیخ صالح بن احمد، و خود از اهل علم و ادبی زمان خویش بوده و شعر هم می‌گفته و در این سال چنان که در «معجم المطبوعات العربیه: 688 نوشته در دهشق متولد شده. و عشقی وافر بجميع كتب خطی و حيث در أطراف آن داشته، و در اثر همین خصلت کتابخانه‌ئی در مدرسه ظاهریه دمشق تأسیس نموده و کتب متفرقه در آن جمع کرد، و هم در بیت المقدس کتابخانه‌ئی بنا نهاد و ظاهراً در سنه ۱۲۸۶ مفتش مکاتب در دمشق بوده. و در حددود ۲ ۳ ۳ ۱ از ترس أتراك بقاهره رفته و در حدود ۱۳۳۶ به دمشق برگشت و آنجا عضو مجمع علمی عربی و مدیر کتابخانه ظاهریه گردید. و او اعتنایی تمام به نشر کلمات و آثار (1) محمد کرد علی رئيس مجمع علمی عربی دمشق، پنجاه صفحه از مفاد همه کتاب خود كتوز الأجداد. ط دمشق ۱۳۷۰» را بشرح حال دوستش شیخ طاهر جزائرى أختصاص، و ألحق تصویر جامعی از او بدست داده که یکی از بهترین سبک‌های نگارش تراجم احوال و شایسته اتباع است. در آنجا تاریخ ولادتش را در ربیع الثانی 1268 و وفاتش را در روز 14 ربیع الثانی ۱ ۳ ۳ ۱ قید کرده. عناوين آن شرح حال از این قرار است:

  1. اصله نشأته
  2. علمه و عمله
  3. اخلاقه و عاداته
  4. غرایب عاداته
  5. تألیفه و رسائله
  6. رسائله الخاصة

و در آخر نیز تصویر یک نامه ۸ صفحه ئی بخط شیخ طاهر است. کردعلی در ص ۹ گوید که شیخ طاهر از کودکی مفتون کتب ابن تیمیه بود و لذا بسیاری از تألیفات او را چاپ کرد و رواج داد با اینکه عموم فقهاء عصر؛ ابن تیمیه را تکفیر مینمودند. بعد میگوید شیخ طاهر مسلمانی بود مجتهد و آزاد، نه حنبلی بود و نه مالکی و نه حنفی، وگاه در مسائل حق را بعام شیعه و گاه به اباضيه و گاه تیز بمعتزله می‌داد. و در ص ۲۶ او را به گاندی فيلسوف هندی تشبیه نموده است.

ابن مقفع فارسی داشته و خود چندین کتاب تألیف نموده:

  • اول کتاب «اتمام الانس» در عروض فرس.
  • دویم کتاب (اختصار شرح کتاب امنیة الالمعی و منیة المدعی» تألیف رشید ابن الزبیر در ملح و فکاهیات که در آن عاوم چندی را درج کرده و صاحب عنوان در این اختصار تتمه‌ئی بر آن علوم و موضوعات آنها نوشته.
  • سیم کتاب (ارشادالالباء ) درطریتی تعلیم الف با، که در آن در اشکال و معانی وأعداد و ترتیب و رسم و حرکات و ضبط حروف هجا بحثی وافی نموده، و آن قسم اول از کتاب «مراقی علم الادب» او است که آنرا سه قسم قرار داده، و دویم آن کتاب التمرین، و سیم کتاب تدریب است که هردو بیاید.
  • چهارم کتاب « بدیع التلخیص و تلخیص البدیع» که آن قصیده بدیعیه‌ئی است بدین مطلع:
    بدیع حسن بدور نحوذی سلم ــــ قد را قتی ذکره فی مطلع الکلم
    با شرح آن، پنجم کتاب « تدریب اللسان» بر تجرید بیان که قسم سیم «مراقی» است.
  • ششم کتاب «تسهیل المجاز» بسوی دو فن معما و الغاز، هفتم کتاب «التقریب» برای اصول تعریب که در آن بحث در اطراف بعضی از معربات و راه تعریب نموده.
  • هشتم کتاب «تلخیص ادب الکاتب» ابن قتیبه که در «الذریعه ۴ ش ۱۸۴۸» نوشته.
  • نهم کتاب «التمرین» بر بیان و تبیین که قسم دویم «مراقی» است.
  • دهم کتاب «تمهید العروض» بسوی فن عروض. یازدهم کتاب «توجیه النظر» بسوی اصول علم اثر (یعنی مصطلح حدیث). دوازدهم کتاب «جدول الحروف در اشکال حروف عربی قدیم و یونانی و هندی وغیره.
  • سیزدهم کتاب «الجواهرالکلامیه» در عقائد اسلامیه و توحید. چهاردهم کتاب «حدائق الافکار» در دقایق اشعار. پانزدهم کتاب «الحکم المنثوره».
  • شانزدهم دائره‌ئی در معرفت اوقات و ایام.
  • هفدهم رسائل متفرقه در علم خط.
  • هیجدهم «شرح خطب ابن نباته».
  • نوزدهم «شرح کتاب کافی» خودش که اینک ذکر میشود.
  • بیستم کتاب «عمدة المغرب و عمدة المعرب» که آن قصیده‌ئی است در الفاظ نحویه. بیست و یکم کتاب (الفوائد الجسام) در خواص أجسام.
  • بیست و دویم کتاب کافی در منشأ و اشتقاق لغت که گفتیم خودش شرحی بر خطبه آن نوشته.
  • بیست و سیم کتاب مدخل الطلاب بسوی علم حساب. بیست و چهارم کتاب مدالراحه برای گرفتن مسامحه.
  • کتاب «مراقی علم الادب» که چون اجزاء آنرا در عدد آوردیم خودش را نیاوردیم.
  • بیست و پنجم کتاب منیة‌ الاذکیا در قصص انبیاء که ترجمه از ترکی است.
  • بیست و ششم کتاب میزان الافکار در شرح معیار الاشعار که ظاهرا مقصود معیار الاشعار محقق طوسی باشد در عروض و قوافی.

و او پس از مدت هفتاد سال قمری عمر در سنه 1338 هزار و سیصد و سی و هشت وفات کرد.

موضوعات مرتبط
Powered by TayaCMS