حدیث: امام علي عليه السلام فرمودند : إذا رَأيتَ عالِما فَکُن لَهُ خادِما ؛ هرگاه دانشمندى ديدى، به او خدمت کن. ( غررالحکم ح ۴۰۴۴ ) حدیث: امام علي (عليه السلام) فرمودند: النَّظرُ إلي العَالِم أحبُّ إلَي الله مِن اعتکافِ سَنَهٍ فِي البَيت الحَرام؛ نگاه کردن به عالم و دانشمند نزد خداوند، از يک سال اعتکاف در کعبه برتر است. ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: إنّ علِیّا کانَ عالِما والعلمُ یُتوارَثُ ، ولَن یَهْلِکَ عالِمٌ إلّا بَقِیَ مِن بَعدِهِ مَن یَعلَمُ عِلمَهُ أو ما شاءَ اللّهُ ؛(امام) على عليه السلام عالم بود، و علم ، ارث برده مىشود. هرگز عالمى نمى ميرد مگر آن که پس از او کسى مى ماند که علم او يا آنچه را خدا خواهد، بداند. ( الکافي : ۱ / ۲۲۱ / ۱ ) ) حدیث: امام جواد عليه السلام فرمودند: العلماء غرباء لکثرة الجهال؛ عالمان، به سبب زيادي جاهلان، غريب اند. ( مسند الامام الجواد، ص ۲۴۷ ) ) حدیث: امام صادق عليه السلام فرمودند: اِذا کانَ یَومُ القيامَةِ بَعَثَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ العالِمَ وَ الْعابِدَ ، فَاِذا وَقَفا بَیْنَ یَدَىِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ قيلَ لِلْعابِدِ : اِنْطَلِقْ اِلَى الْجَنَّةِ وَ قيلَ لِلْعالِمِ : قِف تَشَفَّعْ لِلنّاسِ بِحُسْنِ تَأديبِکَ لَهُمْ؛ هر گاه روز قيامت گردد، خداى عزّوجلّ عالم و عابد را برانگيزاند . پس آنگاه که در پيشگاه خداوند ايستادند به عابد گفته مى شود : «به سوى بهشت حرکت کن» و به عالم گفته مىشود : « بايست و مردم را به خاطر آنکه نيکو ادبشان نمودى ، شفاعت کن ». ( علل الشرايع، ج ۲، ص ۳۹۴، ح ۱۱ ) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: العلماء مصابيح الارض، و خلفاء الانبياء، و ورتني و ورثه الانبياء. علما چراغهاي زمين اند و جانشينان پيامبران و وارثان من و پيامبران هستند. ( کنز العمال/ ۲۸۶۷۷٫) ) حدیث: رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: موت العالم ثلمه في الاسلام لا تسد ما اختلف الليل و النهار در گذشت عالم، رخنه اي است در اسلام که تا شب و روز در گردش است، هيچ چيز آن را جبران نمي کند. ( کنزالعمال/ ج ۲۸۷۶۰٫ )
13 مهر 1394, 15:28
شاگردان
بسیارى از طلاّب و فضلا توانستند از محفل پربار درس سیّد محسن اعرجى استفاده کنند. مهم ترین شاگردان سیّد محسن عبارتند از:
1. سیّد محمّدباقر شفتى (1175 ـ 1260 هـ .ق.)
وى موفّق شد از استادش سیّد محسن اعرجى اجازه روایت دریافت کند.
2. سیّد عبدالله شبّر کاظمى (1188 ـ 1242 هـ .ق.)
وى فرزند سیّد محمّدرضا شبّر کاظمى، و صاحب تفسیر وزین شبّر است.([12])
3. شیخ محمّدعلى بلاغى (متوفّا 1234هـ .ق.)
او فقیه، اصولى و شاعر و از شاگردان سیّد محسن اعرجى، بهبهانى حائرى، سیّد محمّدمهدى بحرالعلوم و شیخ جعفر کاشف الغطا بود. در حوزه فقه و اصول، کتابهایى را به رشته تحریر درآورد که از آن جمله است: «جامع الاقوال فى الفقه» «شرح القواعد للشّهید» «مطارح الانتصار و نتایج الافکار» «شرح تهذیب الاصول»، 3 جلد و «کتابى درباره فقه» در 20 جلد.([13])
4. شیخ عبدالحسین اعسم، (1157 ـ 1247 هـ .ق.)
وى فرزند شیخ محمّدعلى و از مشاهیر آل اعسم، محقّق، فقیه، شاعر و ادیب است. او از شاگردان سیّد محسن اعرجى، سیّد محمّدمهدى بحرالعلوم و شیخ جعفر کاشف الغطا است. شیخ عبدالحسین داراى تألیفات زیادى است. از جمله: «ذرایع الافهام الى احکام شرایع الاسلام» «فقه استدلالى»، 3 جلد شرح منظومه برادرش که در باب مواریث و اطعمه و اشربه نگاشته شده است «منسک حج تامّ» «رسالة فى الصلاة» «الروضة فى الشعر»، قصیده اى است که به ترتیب حروف هجا در ندبه و فراق حضرت مهدى (عج) سروده است که با این بیت شروع مى شود:
أرى کفک ابتلت بقائمة العضب *** فحتام حتام انتظارک بالضرب
وى در سن نود سالگى در سال (1246 هـ .ق.) در نجف اشرف فوت کرد و در صحن غروى کنار قبر پدرش به خاک سپرده شد.([14])
5. سیّد صدرالدّین عاملى ([15])
6. شیخ محمّدتقى اصفهانى، صاحب حاشیه بر معالم
7. سیّد هاشم پسر سیّد راضى
برادر زاده سیّد محسن اعرجى. و از عالمان کاظمین در اوایل قرن سیزدهم بود. رجال شناسان او را فقیه، فاضل و صاحب مناقب و مکارم دانسته اند. وى در حوزه کاظمین تحصیل نمود و اکثر درسها را نزد عمویش سیّد محسن، خوانده است.
او داراى تألیفاتى در اصول و فقه است از جمله آنهاست: «حواشى على الشرایع»، «رسالة فى التّقلید»، «مناسک حج»، «رسالة فى حجیّة الکتاب»، «رسالة فى الردّ على من قال بمطلق الظّن» و...([16])
8. سیّد ابراهیم اعرجى.
از نوادگان سیّد راضى اعرجى است. وى داراى تألیفاتى است از جمله کتاب «الفقه الاسلامى الکبیر» که در چهارده جلد نگاشته است. او در سال (1247 هـ .ق.) بر اثر ابتلا به بیمارى طاعون درگذشت.([17])